චමිල් ජයනෙත්ති:
මොහොමඩ් ඉක්බාල් සහෝදරයාගේ ගීත සමුච්චයට සවන් යොමු කළ විට මගේ විමුක්තිකාමී හැඟීම් සමුදාය උද්දීපනය කිරීමට සමත් විය. එම ගීතවල ඇති පද සංයුතිය හැඟීම් උද්දීපනය වීමට සහ විවේචනාත්මක සමාජ තේමාවන් සහිත සංගීතය මුසු හඬ පෞරුෂය ගීත වින්දනයට බලවත් ආකර්ෂණයක් ඇති කළේය. එම ගීතවල කල් පවතින හැඟීම්කාරක තේමාවක් වන්නේ නිදහස්කාමී චින්තනයයි. එහි සාරය විවිධ ප්රභේද හරහා අසංඛ්යාත රස මුසුවක් පුරා පැතිරී ඇති අතර, විමුක්තිය සහ යුක්තිය සඳහා මානවයාගේ නොසැලෙන ආශාව එම ගීත තුළ පිළිබිඹු වෙයි.
මෙම නිදහස සහ විමුක්තිය පිළිබඳ සංකල්පය අලංකාර ලෙස ග්රහණය කරගත් සහ ලාංකීය වශයෙන් සංගීත ලෝලීන් කෙරෙහි නොමැකෙන බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බලගතු ගීත සමුච්චයක් ඉක්බාල් සහෝදරයා සතු බව මගේ හැඟීමයි.
මෙම ගීත නිශ්චිත කාල පරිච්ඡේදයකට හෝ ප්රභේදයකට සීමා නොවේ. ඒ වෙනුවට, ඒවා විවිධ සංගීත ශෛලීන් සහ සංගීත මිශ්රණයක් නියෝජනය කරන අතර, නිදහස පිළිබඳ තේමාවේ විශ්වීය ආකර්ෂණය සහ කාලානුරූපී ස්වභාවයක් ද පෙන්නුම් කරයි. රොක් ගීතවල සිට විමුක්තිය උද්දීපනය කරන බැලඩ් ගීත දක්වා වගේම විරෝධතා ජන ගීතවල සිට බලවත් හිප්-හොප් ගීත දක්වා විවිධ සම්ප්රදායන් ලැයිස්තුවක් ඓතිහාසිකව ගොඩ නැගුණු ගීත කලාව තුළ දැකිය හැකිය. එහිදී ඉක්බල් සහෝදරයාගේ විශේෂත්වය වන්නේ විරෝධාකල්පය සහ විමුක්තිකාමී හැඟීම සමග වාචික අභිනයකට විවෘත කර ගැනීමට සමත් වීමය. එයින් ශ්රවනය වන හඬ පෞරුෂය අපගේ මනස අලුත් පරිකල්පනයකට ගෙන යයි.
විමුක්තිය සහ නිදහස දෘෂ්ටිමය පරිකල්පනයක් එම ගීත රසවින්දනයෙන් ලැබෙයි.
ඉක්බාල් සහෝදරයාගේ ගීත වලට සවන් යොමු කළ විට මෙම නිදහස් ගීතවල බලය විසින් ආශ්වාදයට සහ පරිකල්පන චලනයකට අපගේ මනස ගෙන යන්නේ එම ගීතවල ඇති පද ව්යුහයේ ඇති අභිනය නිසාවෙනි. එවැනි පසුබිමක් ඔහු ගොඩ නගාගෙන ඇතිතේ විමුක්තිකාමී දේශපාලන ආභාෂය ලබමින්ය. ඒ ආභාෂය ඔහු ප්රකාශන විදික්රමය වී තිබෙන්නේ විමුක්තිකාමී ගීත කලාවට යොමු වීමෙන්ය. එවැනි විවිධත්වයක් සහිත ගීත සමුච්චයක් ඔහු සමාජයට දායාද කර ඇත. එය විමුක්තිකාමියාගේ හැඟීම් සමුදාය මතවාදී පරිචයට විමුක්තිකාමී සමාජ දෘෂ්ටිය ගෙනයාම තේමා කර ගනිමිනි.
විමුක්තිකාමී ගීතයක නවෝත්පාදනය සහ සම්භවයේ කාර්යභාරය නොසලකා හැරිය නොහැක. ගීතයකින් හැඟීම් සීමාවන් තල්ලු කරන ආකාරය හෝ ප්රභේදයට අලුත් දෙයක් ගෙන එන ආකාරය තුළින් විමුක්තිකාමී දෘෂ්ටිවාදය අවදි වෙයි. මෙම නවෝත්පාදනය නව ශබ්ද සමග අත්හදා බැලීම, ප්රභේද මිශ්ර කිරීම හෝ අද්විතීය ගීතමය දෘෂ්ටිකෝණ හඳුන්වා දීමේ ස්වරූපයෙන් පන්නරය ලැබිය හැකිය. ගීතයට සංගීතය මුසුවූ විට ප්රභවය වෙනස් කරයි, එය අමතක නොවන හා බලපෑම් සහිත පරිකල්පනයක් ඇති කරයි. එම හැඟීම ඉක්බාල් සහෝදරයාගේ ගීත කිහිපයකින් විමසා බලමු.
ඉක්බාල් සහෝදරයාගේ සම්භාව්ය ගීතයක් වන “ගිනියම් පොළවේ – උක්වතු ළෙල දේ” විමුක්තිය, නිදහස පිළිබඳ හැඟීම් මාලාවක් මතු කරන පිඩෙල් ක්රැස්ත්රෝගේ විමුක්තිකාමී හැඟීම නැවත නැවතත් ආවර්ජනය කරන ගීතයකි. එම ගීතයේ විමුක්තිකාමී හැඟීම් සමුදාය පවතින්නේ එහි බලවත් හා කාව්යමය පද රචනා තුළ වන අතර එය ශ්රාවකයින්ට නිදහස සහ යුක්තිය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ අදහස් සලකා බැලීමට පොළඹවයි. එම ගීතය විමුක්තිය, නිදහස සහ සත්යය සෙවීමට අපව පොළඹවයි. එම ගීතය අදටත් අනුනාද දෙන විමුක්තියෙන් නිදහස සඳහා අඛණ්ඩ අරගලය පිළිබඳ මතකය නැවත නැවත ආවර්ජනය කරන ගීතයකි.
ඒ වගේම “හෝ …. හෝ චිමින් ජය ජය පතමින්” ගීතයත් එම සංකල්ප රාමුවෙන්ම ගැයුන තවත් විමුක්තිකාමී ගීතයකි. එම ගීතයේ සංගීතය සහ ඉක්බාල් සහෝදරයාගේ හඬ පාලනය අති විශිෂ්ටය. කලාත්මක නිදහස සඳහා ඔහුගේ ආශාව ප්රකාශ කරන ගැඹුරු සමාජමය ගීතිකාවකි. මෙම සම්භාව්යය ගීතයේ යොවුන් වියේ ප්රතිරූපයේ සිට ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක ස්වාධීනත්වය සඳහා සටන් කිරීමට කැමති වඩාත් පරිණත කලාකරුවෙකු දක්වා නාට්යාකාර ස්වරූපයක් එම ගීතය හරහා ඉක්බාල් සහෝදරයා ඉදිරිපත් කරයි.
“Song for Palestine” ඉංග්රීසි ගීතය වත්මනේ පලස්තීන ජනතාවගේ අරගලය සිහි කැඳවන ගීතයකි.
සමාජ විරෝධතා ගීතයක් වන මෙම ගීතය සමාජ සාධාරණත්වය සහ දේශපාලන වෙනස පිළිබඳ වැදගත් හැඟීමක් ලබා දෙන ආකාරය හෙළි වේ. පද රචනාවෙන්, මෙම ගීත හැඩගස්වා ඇති චිත්තවේගය හා ඓතිහාසික සන්දර්භයන් අනාවරණය කර ගත හැකි අතර, එය වෙනසක් සඳහා වන චලනයන් කෙරෙහි ඒවායේ බලපෑම පිළිබඳ ගැඹුරු දෘෂ්ටිමය පරිකල්පනයකට මග පාදයි. රිද්මයානුකූල ආයාචනය හා තියුණු පද රචනාවල සමානාත්මතාවය සමග හඬ අනුනාද වන ආකාරය විශ්මිත හැඟීමක් එම ගීතය විසින් අපට ලබා දෙයි. මෙම ගීත පරම්පරා ගණනාවක් පුරා පුද්ගලයන්ට ආස්වාදයක් සහ බලමුලු ගැන්වීමට අවශ්යතාවය වෙනුවෙන් කටයුතු කරයි.
ඉක්බාල් සහෝදරයා ද පවතින ධනේශ්වර රාමුවේ ජනප්රිය ගීත කලාවට නොගොස් පිඩිත පංතියේ සහ පහත මාලයේ ජනයාගේ අවශ්යතාවය වෙනුවෙන් ගීත ඉදිරිපත් කරමින් කර ඇති විමුක්තිකාමී දේශපාලනය අතිශය වැදගත් කමකින් යුක්තය. ඔහු සෑම විටම උත්සාහ ගෙන ඇත්තේ පුද්ගලික වටිනාකමට වඩා සමාජ වටිනාකම ඉස්මතු කිරීමටය. එම ගීත කලාව ප්රචාරය කිරීමේ වගකීම පැවරෙන්නේ වාමාංශිකයන්ටය.
අවසාන වශයෙන් විමුක්තිකාමී ගීත සමුච්චයේ කථිකයා වන මොහොමඩ් ඉක්බාල් සහෝදරයා තහවුරු කරන්නේ සමාජවාදියෙකු වූ ඔහු “ගීතයෙන් මුහුකුරා ගොස් ප්රඥාවන්ත” වී රැඩිකල් වාමාංශික දේශපාලනය තවදුරටත් වලංගු බවත් සමාජයට විමුක්තිය සොයා දීමට ඔහු ගීත කලාව තුළින් ගන්නා වෙහෙසයි. වාමවාදයට (සමාජවාදය, කොමියුනිස්ට්වාදය, ආදිය) ගීත කලාව තුළින් විමුක්ති දේශපාලනක් ගොඩනැගීමට ගන්නා උත්සාහයට මගේ සහෝදරාත්මක ප්රශංසාව ඔහුට ලබා දෙන්නේ හද පිරි සතුටිනි.
චමිල් ජයනෙත්ති-Chamil Jayaneththi
